სულხან-საბა ორბელიანი

http://geo.allgeo.org/index.php?option=com_content&view=article&id=934&Itemid=101

ქართული ვებ გვერდი

სულხან-საბა ორბელიანი

ორბელიანთა დიდი ოჯახის გამორჩეული წარმომადგენელი, მრავალმხრივი კულტურული და საზოგადო მოღვაწე, დიპლომატი, მწერალი, ლექსიკოგრაფი.

სულხან-საბა ორბელიანი საკუთარ ბიოგრაფიას გადმოსცემ ავტოგრაფულ ნუსხებში– “ქილილა და დამანას” ანდერძში, “ძლისპირის” დალექსიკონის ავტოგრაფულ ხელნაწერებში(H_1658); შემონახულია მისი მიმოწერა საერო და სასულიერო პირებთან, მემუარული ჩანაწერები და სხვ. ესმასალა დოკუმენტურად ასახავს მის კულტურულ და პოლიტიკურ მოღვაწეობას, უაღრესად ფართო თვალსაწიერს დ აეროვნულ მიზანსწარფვას.

სულხან-საბა ორბელიანი დაიბადა სოფელ ტანძიაში 1658 წლის 24 ოქტომბერს. იგი იყო ვახტანგ ორბელის– “საქართველოს ბრჭეთმთავრისა და მოსამართლეთუხუცესის” ოჯახში; იყო მეფე არჩილII-ის, გიორგიXI-ისა და ლევან ბატონიშვილის(ვახტანგVI-ისმამა) დედის ძმისწული. მისი დედა თამარი ზაალ არაგვის ერისთავის ასული იყო.

სულხანმა, რომელიც მაღალ არისტოკრატულ წრეს ეკუთვნოდა, ჩინებული სასულიერო და საერო განათლება მიიღო. იგი გიორგიXI-ის“შვილურად გაზრდილი და განსწავლებული” ყოფილა. ყრმობიდან შესდგომია“ძლისპირთა და გალობათა სწავლას”, მამისგან დაუფლებია კალიგრაფიის ხელოვნებას, შეუსწავლია უცხო ენები– სომხური, თურქული, ბერძნული, ლათინური, რასაც მოწმობს მის მიერ შედგენილი ლექსიკონი და ავტორისეული მინიშნებები ავტოგრაფულ ხელნაწერებში.

სულხანი გიორგიXI-ის ერთგული თანამებრძოლი იყო ეროვნულ ბრძოლაში ყიზილბაშებისა და რენეგატი ნაზარალი-ხანის(ერეკლე I-ის) წინააღმდეგ. განსაკუთრებული ურთიერთობა ჰქონდა ვახტანგ ბატონიშვილთან(მომავალივახტანგVI) იყო მისი აღმზრდელი, გულშემატკივარი დაპოლიტიკური მრჩეველი იმ ურთულეს ხანაში_ მუსლიმთა მოძალების, ქართველ თავადთა ძალმომრეობისა და მედროვეთა მოღალატური პოლიტიკის პირობებში. სულხანი ეკუთვნოდა მოღვაწეთა იმ დასს, რომელიციღვწოდაფეოდალთაპოლიტიკურიუფლებებისშეზღუდვის, სახელმწიფო, სამოქალაქო, ადმინისტრაციული სამართლის მოწესრიგებისა და ქვეყნის ეკონომიკური და კულტურული წინსვლისათვის. მათი უმთავრესი მიზანი საქართველოს ერთ სამეფოდ გადაქცევა იყო(ნ. ბერძენიშვილი).

სულხან-საბას ბიოგრაფია ასახავს ქვეყნის რთულ, შიდა და გარე წინააღმდეგობებით აღსავსე პერიოდს. 1688 წელს, როდესაც ირანის შაჰმა გიორგიXI-ს მეფობა ჩამოართვა, სულხანი იძულებული იყო გასცლოდა ქართლს. იგი იმყოფებოდა ჯერ იმერთში, შემდეგ სამცხეში. 1698 წელს კი ბერად აღიკვეცა დავით გარეჯის უდაბნოს ნათლისმცემლის მონასტერში საბას სახელით.

1713-1715 წლებში საბა ვახტანგVI-ის დავალებით ევროპის ქვეყნებშიმ ოგზაურობს დიპლომატიური მისიით, მათ შორის საფრანგეთსა და იტალიაში. ვახტანგVI ამ დროს ქირმანშია დატყვევებული. საქართველო მტრულ მუსლიმურ გარემოცვაშია; ირანის, ოსმალეთის, ამიერკავკასიის სახანოებისა და დაღესტნელთა მოძალების პირობებში ქვეყანა ვერ ახერხებდა თვითმყოფადობის შენარჩუნებას საკუთარი ძალებით. ვახტანგVI და სულხან-საბა გამოსავალს ევროპის ქვეყნებთან დაახლოებასა და მათგან დახმარების მიღებაში ეძებდნენ. საბამ კათოლიკობაც მიიღო გარკვეული პოლიტიკური მოსაზრებებით. ამან ძალიან გაართულა მისი მდგომარეობა საქართველოში როგორც სასულიერო, ისე საერო წრეებში.

თვით ევროპის ქვეყნებიციყვნენ დაინტერესებული საქართველოში სავაჭრო ურთიერთობების განვითარებით. ევროპის კაპიტალს ახლო და შუააღმოსავლეთის ქვეყნებში გზას უკაფავდა ვატიკანი. ამიტომ, ბუნებრივია იმდროინდელი მოღვაწეების მცდელობა, შუამავლად გამოეყენებინათ რომის პაპი ევროპის უდიდეს ქვეყნებთან მოლაპარაკებაში. ვახტანგVI-ს ირანში ყოფნის დროსაც ჰქონდა კავშირი კათოლიკე მისიონერებთან. დავით ლანგი სცნობით, ფრანგი კაპუცინი პიერდ’ისუდუნი საფრანგეთის ელჩსკონსტანტინოპოლში სწერდა, რომ ვახტანგVI-ს გადასცა ლუიXIV-ისა დ თვითონ ელჩის წერილები. ვახტანგის პასუხს დაუყოვნებლივ მოჰყვა სულხან-საბას ელჩობა ევროპაში. (ვ. გაბაშვილი). როგორც ცნობილია, “საქართველოს მამად წოდებული” ქართველი მოღვაწე ორჯერ შეხვდა ლუიXIV-ს, დიდი შთაბეჭდილებაც მოახდინა მეფის კარზე, ისევე როგორც რომში, კლიმენტი XI-სთან აუდიენციისას, თუმცა საბას და ქართველთა დიდი ნაწილის გულუბრყვილო იმედები არ გამართლდა. საფრანგეთის მთავრობას იმდროს ირანისა და თურქეთის ბაზრები აინტერესებდა. საბას ელჩობამდე ცოტა ხნით ადრე, 1708 წელს, ირანსა და საფრანგეთს შორის სავაჭრო ხელშეკრულება გაფორმდა, რომელიც წინასწარ გამორიცხავდა საბას დიპლომატიურ წარმატებას საფრანგეთის სამეფო კარზე.

1724 წელს მხცოვანი საბა რუსეთში გაემგზავრავახტანგVI-ის ამალასთან ერთად. ვახტანგს ახლდნენ სულხანის ძმებიც. პეტრე პირველის რუსეთი უკანასკნელი იმედი იყო ქვეყნიდან გადახვეწილი ქართველებისათვის. მიუხედავადიმისა, რომ რუსეთის იმპერატორს განსაკუთრებული გეო-პოლიტიკური და ეკონომიკური ინტერესი ჰქონდა საქართველოს მიმართ, რეალური დახმარება არც აქედან ყოფილა. კავკასიონის გადალახვის შემდეგ ვახტანგი დაბანაკდა სოლაღში, საბა კი გაემგზავრა მოსკოვს, რათა მიეღო ნებართ ვავახტანგის ამალის პეტერბურგში ჩასვლის თაობაზე. იგი ვსესვიატსკოეში არჩილის სასახლეში გაჩერდა დარეჯან ბატონიშვილთან. დარეჯანი თავისი პირადი კონტაქტების წყალობით ეხმარებოდა ვახტანგის წარგზავნილ ელჩსპ ეტრესთან ურთიერთობის დამყარებაში. ჯანმრთელობა შერყეული საბა აქვე გარდაიცვალა 1725 წლის 26 იანვარს. მისი ძმის, დიმიტრის სიტყვებით, “ფრიად მაშვრალი მუშაკი მოკვდა, დაეფლა რუსთველსა”.

სულხან-საბა ორბელიანს დიდი დამსახურება მიუძღვის ქართული კულტურის, საერო და სასულიერო მწერლობის, ლექსიკოგრაფიის, მეცნიერების აღორძინებისა და განვითარების საქმეში.

იგავ-არაკთა კრებულმა“სიბრძნე-სიცრუისა” სულხან-საბას დიდი მეიგავის სახელი დაუმკვიდრა ქართულ ლიტერატურაში. თხზულება ე.წ. ჩარჩოიანი თხრობის პრინციპითა ააგებული_ მისი სიუჟეტური რკალი შეკრულია და დასრულებული, რომლის შიგნით გარკვეული იდეით ერთმანეთთან დაკავშირებულ იგავებში ავტორი“განათლებული აბსოლუტიზმის” იდეას ქადაგებს; კეთილისა და ბოროტის დაპირისპირების ფონზე იგი ამხელს საზოგადოებრივი ცხოვრების მრავალ სენს_ სიძუნწეს, ფარისევლობას, ამპარტავნობას, უმადურობას, უმოქმედობას და სხვ. ამავე დროს გონებამახვილური სენტენციების მოშველიებით აღვივებს სიკეთისადმი რწმენას და მაღალზნეობრივი ღირებულებებისადმი ერთგულების გრძნობას. თხზულება მეტად საყურადღებო და მნიშვნელოვან დოკუმენტს წარმოადგენს იმდროინდელი საზოგადოებრივი ცხოვრების შესასწავლადაც(კ. კეკელიძე).

სულხან-საბა ორბელიანი სქადაგებათა კრებული“სწავლანი ანუ ქადაგებანი”, ავტორის სიტყვებით, “უდაბნოსთან ამისვლისათვის და მათთა ნუგეშინისმცემელთათვის ქება”, შემონახულია ერთადერთი ხელნაწერით, რომელიც გადაწერილია სულხანის ძმის ზოსიმეს მიერ მოსკოვში 1729 წელს. კრებული დაწერილია სულხანის ბერობის პერიოდში, დავით გარეჯაში, 1698-1710 წლებში. იგი46 ქადაგებისაგან შედგება და მოიცავს“სწავლანს” ეკლესიისათვის, აღსარებისათვის, სიმშვიდისათვის, ვერცხლისმოყვარეობისათვის, გიორგობის დღისა და ქართველთათა თრობისათვის და სხვ. “ის ძალზე მნიშვნელოვან მასალას წარმოადგენს გარეჯის ნათლისმცემლის მონასტრის ისტორიის, სულხან-საბას ცხოვრება-მოღვაწეობის შესწავლისათვის და ქართული ჰომილეტიკური მწერლობის ისტორიისათვის(ლ. მენაბდე). გარდა ამისა, მას ეკუთვნის სასულიერო შინაარსის სხვა შრომებიც: ბიბლიის კონკორდანსიანუ სიმფონია, “წამებანი წმიდისა წინასწარმეტყველთნი”, “სამოთხის კარი” - თქმული“უსწავლელ ბერთა ყრმათათვის” სასწავლოდ” (ხელნაწერიS 2951), “სწავლა მეცნიერთათვის თქმული”.

საბას“სიტყვის კონა”, ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, განსაკუთრებული მოვლენაა ქართული კულტურის, ენისა თუ მეცნიერების ისტორიის თვალსაზრისით. მასში დაფიქსირებულია ძველი ქართული სამწერლო ენის ლექსიკა, გამოკრებილი ძველი ქართული ტექსტებიდან, მისი თანამედროვე ენის მონაცემები, მათ შორის ზეპირსიტყვიერებიდან მომდინარე, “სხვათასიტყვები”. ცნობილი ქართველი ენათმეცნიერის არნოლდ ჩიქობავას სიტყვებით, საბამ“მრავალი სიტყვა, აწმივიწყებული, ქართულ ენას შემოუნახა და ამით ფასდაუდებელი ღვაწლი დასდო ქართული ენისა და ქართული კულტურის ისტორიას”. ლექსიკონზე მუშაობა სამ ეტაპად მიმდინარეობდა: თავდაპირველად შეიქმნა მოკლე, C რედაქცია(1713 წლამდე, ევროპაში გამგზავრებამდე),B რედაქცია, რომელიც ძირითადად კონსტანტინოპოლში შემუშავდა(1715-1716 წლები),A რედაქცია კი ყალიბდებოდა მისი სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ და ვითარდებოდა მისი სიცოცხლის ბოლომდე. ლექსიკოგრაფიულ მუშაობაში მას დიდ დახმარებას უწევდა ვახტანგVI – განმარტავდ სპეციალურ ლექსიკას, ავსებდა წყაროებით და დამატებითი ლექსიკური ერთეულებით; და ასევე მისი ძმა ზოსიმე, გადანუსხავდა შევსებულ-შესწორებულ ცალებს(ლ. ქუთათელაძე).

სულხან-საბა ორბელიანმა შექმნა მთელ აღმოსავლეთში ცნობილი იგავ-არაკთა კრებულის“ქილილა და დამანას” სპარსული ენაზე შექმნილი ვერსიის“ანვარესოჰაილის” C ვერსია. ვახტანგVI-მ, რომელმაც შეადგინა სპარსული ძეგლის პწკარედული თარგმანი, საბას გაუგზავნაიგი“გასაჩალხავად”, რითაც შემოირიგა უსამართლოდ გარიყული მოძღვარი. სულხანმა შექმნა ქართული ორიგინალური ძეგლისდონის ნაწარმოები, ლექსნარევი პროზის უბადლო ნიმუში. თხზულებაში პოეტური ოსტატობით გამორჩეული ლექსებიცაა ჩართული, მაგალითად ცნობილი ლექსი”ქალი”, რომელსაც ქართული ლექსის რეფორმატორი მამუკა ბარათაშვილი“უცხოს” უწოდებს. ესარის პირველი მაგალითი ნოვატორული მეთოდის გამოყენებისა ძველ ქართულ პოეზიაში კლასიკური პერიოდის შემდეგ. “ქალი” დაწერილია ახალიმეტრით, ახალი კომპოზიციური პრინციპის კვალობაზე(ალ. ბარამიძე). ლექსი მდიდარია პოეტური სახეებით, ჟღერადია და ლაღი.

სულხან-საბა ორბელიანის ,,მოგზაურობა ევროპაში’’

საბამ ორი წელი დაჰყო ევროპაში და თავისი შთაბეჭდილებები ასახა მემუარული ხასიათის ნაშრომში“მოგზაურობა ევროპაში”. ძეგლი დოკუმენტური პროზის ბრწყინვალე ნიმუშია. გარდა ამისა, იგი საკმაო რაოდენობით შეიცავს ცნობებს ქვეყნის(იგულისხმებასაფრანგეთი) გეოგრაფიულად დამახასიათებელი ნიშნების შესახებაც. აღსანიშნავია საბას გეოგრაფიული ენის სიწმინდე და მრავალფეროვნება. ძეგლი წარმოაჩენს მის დიდ როლსა და მნიშვნელობას ქართული მეცნიერული გეოგრაფიის განვითარების საქმეში.

სულან-საბა ორბელიანის ბიოგრაფია

გამოჩენილ ადამიანთა ბიოგრაფია

                             სულხან- საბა ორბელიანი 

                         ბიოგრაფია

სულხან-საბა ორბელიანი დაიბადა 1658 წელს სოფელ ტანძიაში, დმანისის ახლოს, დღევანდელი ბოლნისის რაიონში. იგი წარჩინებულ ფეოდალურ საგვარეულოს ეკუთვნოდა. სულხანის მამა ვახტანგ ყაფლანის ძე ორბელიშვილი (ორბელიანი) ქართლის სამეფოს მოსამართლეთუხუცესი (ანუ დივანბენი) ქართლის მეფეების ახლო ნათესავი იყო. იგი დიდად განსწავლული პიროვნება ყოფილა. დედა, თამარი, დიდი ფეოდალის, ზაალ არაგვის ერისთავის ასული იყო. დიდი და ზვიადი ფეოდალი ზაალი გამუდმებით ოპოზიციაში ედგა კახეთის ტახტის მემკვიდრეებს.

             სულხან-საბა ორბელიანს ნათესაობა აკავშირებდა ქართლის სამეფო კართან: მამიდამისი ქართლის მეფეს ვახტანგ V შაჰნავაზს ჰყავდა ცოლად.                                              

          სულხანის საპატიო აღმზრდელად  ითვლებოდა მეფე გიორგი XI (სულხანი ამბობს, რომ ის იყო გიორგისაგან ,,შვილურად გაზრდილი და განსწავლული“), მწვრთნელ-მასწავლებლად კი ჰყოლია მცხეთელი ზედგენიძე ბერუკა.

            მისი მამიდაშვილები გიორგი და არჩილი ქართლის მეფეები გახდნენ, ლევანი კი მამა იყო ვახტანგ VI-ისა. სამეფო კართან მჭიდროდ დაკავშირებული სულხანი შემდეგ ვახტანგ VI-ის აღმზრდელი და თანამებრძოლიც იყო სიკვდილამდე.

             სულხანს 7 ძმა და 3 და ჰყავდა. ისინი მოღვაწეობდნენ ქართული კულტურის სასიკეთოდ. ერთი ძმა, დემეტრე ორბელიანი, ცნობილი პოეტი იყო; მეორე, ნიკოლოზ ტფილელიც პოეტი და კალიგრაფი გახდა; სხვებმაც მნიშვნელოვანი ღვაწლი დასდეს ქართულ მწიგნობრობას.

           წარჩინებულმა და განათლებულმა სულხანმა საპატიო ადგილი დაიჭირა მეფის კარზე. მისი მოღვაწეობა ქართლის ძნელბედობის ჟამს თანხვდება.

           იგი მხარში ედგა გიორგი მეთერთმეტეს და ქვეყნის განმტკიცებისთვის იბრძოდა, მაგრამ როდესაც ირანის შაჰმა ქართლის მეფობა გამაჰმადიანებულ ერეკლეს (ნაზარალიხანს) უბოძა, გიორგი ქართლიდან გააძევეს, იგივე ბედი ხვდა სულხანსაც. მ. თამარაშვილის ცნობით, 1687 წლიდან საბა ფარული კათოლიკეა. 1698 წელს სულხანი ბერად აღიკვეცა და ეწოდა საბა.

             1703 წლიდან სულხანი დიპლომატიურ საქმიანობას იწყებს. ორჯერ იყო სპარსეთს, ევროპაში. 1714 წლის აპრილში ვერსალში საბა მიიღო ლუდოვიკო მეთოთხმეტემ. პარიზიდან გამობრუნებული იმავე წლის ივლისში საბა ორჯერ მიიღო რომის პაპმა კლიმენტოს მეთერთმეტემ. საბას ყველგან დიდი პატივით დახვდნენ, მაგრამ რეალური დახმარება არ გაუწიეს. ევროპა ირან-ოსმალეთს არ დაუპირისპირდა პატარა საქართველოს გამო. მართალია, ეს დიპლომატიური ნაბიჯი იყო ევროპულ სამყაროსთან საქართველოს კავშირის აღდგენის ისტორიული გამოხატულება, მაგრამ ქართველი პოლიტიკოსები არ აღმოჩნდნენ იმდროინდელი ევროპის შიდაპოლიტიკური ამოცანების საქმის კურსში. მათ ალღო ვერ აუღეს ევროპის მიზნებსა და ამოცანებს აღმოსავლეთში.

               სამშობლოში დაბრუნებულ, გაკათოლიკებულ და ხელმოცარულ საბას ეჭვის თვალით შეხედა ქართველმა არისტოკრატიამ, ,,ჩხუბიანმა კაცებმა“ განხეთქილება ჩამოაგდეს ვახტანგთან. სულხანი მოღალატედ გამოაცხადეს და სასახლიდან განდევნეს.

                ვახტანგისა და სულხანის შერიგება მოხერხდა მას შემდეგ , რაც მეფემ სთხოვა ,,ქილილასა და დამანას“ ,,გაჩალხვა“, რომელსაც ვახტანგი სპარსულიდან თარგმნიდა. ქართლის აწეწილი პოლიტიკური ვითარების გამო ვახტანგ მეექვსე იძულებული გახდა სამშობლო დაეტოვებინა. იგი 1724 წელს რაჭის გავლით 1200 წარჩინებულ ქართველთან ერთად გაემგზავრა რუსეთს. სხვა მრავალ ორბელიანთან ერთად სულხანიც გადაყვა ვახტანგს რუსეთში, სადაც მალე, 1725 წლის 26 იანვარს გარდაიცვალა ვსეხსვიატსკოეში, არჩილ მეფის სასახლეში. იგი იქვე, კარის ეკლესიაში დაასაფლავეს. მართლმადიდებლურ ეკლესიაში საბას დაკრძალვა გვაფიქრებინებს, რომ სულხანი კვლავ ხომ არ დაუბრუნდა მართლმადიდებლურ სარწმუნოებას?

    

                               ლიტერატურული მოღვაწეობა

              სულხანს სწავლისადმი დიდი გულისხმიერება გამოუჩენია. ,,ვიყავ სწავლისა ფრიად მოყვარე“- გვაუწყებს იგი. სულხან-საბამ საფუძვლიანი საერო და სასულიერო განათლება მიიღო. შეუსწავლია საღვთო წერილი, გალობა, ისტორია, მათემატიკა, ფილოსოფია, საბუნებისმეტყველო საგნები, უცხო ენები და სხვა. უცხო ენებიდან საფუძვლიანად სცოდნია თურქული, რომელიც იმ დროს საერთაშორისო ენის უფლებით სარგებლობდა აღმოსავლეთში და ნაწილობრივ დასავლეთშიც. სულხანმა პრაქტიკულად იცოდა სომხური, მეცნიერულ-ლექსიკოლოგიური მიზნით სარგებლობდა  ბერძნულით, ლათინურით და რუსულით.

                სულხანი ჭაბუკობიდანვე ჩაბმულა სამწერლო საქმიანობაში. როგორც გვაუწყებენ ხელნაწერები ,,ჟამსა სიჭაბუკისასა თვისსა“ დაუწერია დიდაქტიკური ხასიათის იგავ-არაკული ჟანრის ნაწარმოები ,,სიბრძნე სიცრუისა“, რომელიც ცხოვრებაზე ღრმა დაკვირვების ნაყოფია. ნაწარმოებში სწავლა- აღზრდის საკითხები იგავარაკული ფორმით არის გადმოცემული. მკითხველი კი გრძნობს, რამდენად კარგად, გააზრებულად და ბუნებრივად ჩააქსოვა დიდმა შემოქმედმა ადამიანსა და ცხოველში ესა თუ ის აზრი, შეგონება და ცხოვრებისეული დაკვირვების შედეგები. წიგნში 152 შესანიშნავი იგავ-არაკია ჩართული, ყოველი იგავის დასასრულს შეგონება ანუ მორალია გადმოცემული.  იგავ- არაკთა ღირებულებით,  აფორიზმების სიუხვითა და შინაარსიანობით ,,სიბრძნე სიცრუისა“ ერთ-ერთი საუკეთესო ნიმუშია იგავ-არაკული ჟანრის ლიტერატურისა არა მარტო ქართულ, არამედ მსოფლიო მასშტაბითაც.

                სიჭაბუკეშივე შესდგომია ,,ქართულ ლექსიკონზე“ მუშაობას, რაც 30 წელს გაგრძელდა. იგი შეიცავს ენციკლოპედიურ ელემენტებს და გამოირჩევა მოწინავე მეთოდოლოგიითა და ფაქტობრივი მასალის სიუხვით.

                 მისი უძვირფასესი საუნჯეა სიტყვის კონა.

                 სამოგზაურო ჟანრის ნიმუშია სულხან-საბას ,,მოგზაურობა ევროპაში“, რომელშიც დღიურების სახით აღწერილია საფრანგეთსა და იტალიაში მოგზაურობას შთაბეჭდილებები. თხზულების პირველი ნაწილი, საფრანგეთის აღწერა, დაკარგულია.

             განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი ქადაგაბების კრებული-,,სწავლანი“.

                    სულხან-საბა ორბელიანი ქართული კულტურის მარადიული თანმდევი სულია. ასეთი დონის მოღვაწით ყველა ქვეყანა იამაყებდა.

            

                

სულხან-საბა ორბელიანი

                                                                                                                

 

ორბელიანთა გამორჩეული წარმომადგენელი

http://en.wikipedia.org/wiki/Sulkhan-Saba_Orbeliani

უცხოური ელ ფოსტა

სულხან ორბელიანი დაიბადა შევიდა პრესტიჟულ დინასტიის ქართული თავადაზნაურობა, მჭიდრო კავშირები სამეფო ბაგრატიონების. იგი იყო დიდი მოღვაწე, რენესანსის, ის იყო შესანიშნავი fabulist, დიდი ლექსიკოგრაფი, მთარგმნელი, დიპლომატი და მეცნიერი იყო. სიტყვა ერთი ფრანგი მისიონერის ჟან რიჩარდ ბრწყინვალედ შეესაბამება მისი დიდი ავტორიტეტით შორის მისი თანამედროვენი, "მე მჯერა მას მამა მთელ საქართველოს."

სულხან საბა ორბელიანი დაიბადა 4 ნოემბერს, 1658, სოფელ ტანძიაში ახლოს ბოლნისში ქვემო ქართლში. მან გაატარა ბავშვობა და ყრმობის არსებობს. ის გაზარდა სასამართლო მეფე გიორგი XI და მიიღო ენციკლოპედიური განათლების გამო დიდი სასახლის ბიბლიოთეკა. მან 20-25 წლის ასაკში დაწერა კოლექცია იგავები და ზღაპრები "Sibrdzne ყადი" ("სიბრძნე Fancy"), რომელიც ხილის ღრმა დაკვირვების ცხოვრებაში. მკითხველი კი გრძნობს, რამდენად ably, გააზრებულად და ბუნებრივად დიდი შემოქმედი interlaces ზოგიერთი იდეა, დაზვერვის და ცხოვრებისეული დაკვირვების შედეგები ადამიანსა და ცხოველში. იგი კარგად იცნობს ადამიანის ბუნებას, მის ძლიერ და სუსტ მხარეებს. იგი აღწერს სხვადასხვა მხრიდან ადამიანის ქმედებები, იგი იძლევა პასუხს ბევრ კითხვას და ხვდები, რომ ადამიანის უნდა შექმნას სიკეთე მის ცხოვრებაში.

შემდეგი მისი ნაწარმოები ქართული ლექსიკონი ენციკლოპედიური ელემენტების შემცველი excels თავისი მოწინავე მეთოდოლოგიით და უამრავი ფაქტობრივი მასალა, (აუცილებელია აღვნიშნო, რომ "მსოფლიო ჯერ არ ვიცი ენციკლოპედია ამჟამად. კრებული ეს სიტყვები არის დიდი საგანძური. პირველი ტომი გამოიცა 1754 წელს; საფრანგეთის აკადემიის გამოქვეყნებული ფრანგული ენის ლექსიკონი მხოლოდ 1685 "ა ჯიქიას)

მისი უკვდავი გენიოსი ძირითადად ნაჩვენები მისი ნაწარმოები, რომელიც გახდა ყველაზე პოპულარული ძეგლები ქართული ლიტერატურის ერთად "Knight in ვეფხვის Skin" (პოემა of 12-th საუკუნის უდიდესი ქართველი პოეტი და ფილოსოფოსი შოთა რუსთაველის). ჩვენ ბევრი რამის თქმა შეიძლება მისი უკვდავი ნაწარმოებების შესახებ, მაგრამ შეუძლებელია რეპროდუცირება ყველაფერი რამდენიმე გვერდს. ამიტომ გამოყოფ რამდენიმე მნიშვნელოვან ეპიზოდს მისი ბიოგრაფიიდან.

სულხან საბა ორბელიანი განმანათლებლის of ქართლის მეფის ვახტანგ VI. სახელგანთქმული პოეტი და სწავლული ვახტანგ VI, ლიდერი დაწყებული დიდი მოძრაობის სულიერი აღორძინებისათვის საქართველოს. ისინი დაარსდა არაერთ საშვილიშვილო საქმეებით კულტურულ სფეროში. In 1709 პირველი სტამბა დაარსდა, სადაც პირველად სახარება და "ვეფხისტყაოსანი წელს ვეფხვის Skin", დაიბეჭდა. ამ პერიოდში მოხდა ქართული მატიანეების თავმოყრა და შევსება, რაც საფუძვლად დაედო ქართულ ისტორიოგრაფიას. ჩვენ ვხედავთ, სულხან საბა ორბელიანის ცენტრში პოლიტიკური და სოციალური ცხოვრება ქვეყნის ერთად ვახტანგ VI. სულხან იყო ძებნას მეთოდები გათავისუფლებას ქვეყნის Osmans. 1698 წელს სულხან გახდა ბერი ზე დავით გარეჯის მონასტერში. მას შემდეგ ეწოდა სულხან საბა.

სულხან საბა ორბელიანის მიმართა დასახმარებლად დასავლეთს ზრდის მისი სახელმწიფოებრივი ავტორიტეტის დაგვირგვინდა მისი დიპლომატიური მისიების. მოგზაურობის მარშუტი იყო დიდი ქართველი მოღვაწის შემდეგნაირად: კონსტანტინეპოლი, მარსელი, პარიზი, რომი, იტალიის სხვა ქალაქები და საბოლოოდ საქართველოში დაბრუნდა კონსტანტინეპოლი და თურქეთის გზით. პარიზში სულხან საბა გამოჩნდა ადრე ლუდვიგ XIV და იტალიაში ადრე Papa Clemente XI. მათ იცოდნენ რომ იგი ითვლებოდა მამა ყოვლისა საქართველო და ამიტომ მკურნალობდნენ მას საპატიო სტუმრის სახით. მან კიდევ ერთხელ გამოჩნდა ადრე ლუი XIV. მან კარგი შთაბეჭდილება საფრანგეთის სასამართლომ მისი მანერები, eloquence, საქმიანი წინადადებებით, რომელიც გვიჩვენებს დიდი დიპლომატიური ნიჭი. ეს არის რა აღტაცება გამოუწვევია მის სტუმრობას სასამართლოს საფრანგეთის მეფე: "ბედნიერებაა რომ გვაქვს უპირატესობა, რომ ნახოთ სოლომონის სიბრძნე და ღვთის მადლი საკუთარი თვალით პირი შენი სიდიადე". საფრანგეთის დახმარებას დაჰპირდა საქართველოს, არამედ ისტორიის ფურცლებს არ შემორჩა დამადასტურებელი ფაქტები ამ დიდი სურვილის. მალე ლუი XIV გარდაცვლილია. საფრანგეთში მართველი წრეები შეიცვალნენ და ქვეყნებთან ურთიერთობა ახლო აღმოსავლეთის გამწვავდა. კონკრეტულმა ისტორიულმა ვითარებამ მოგზაურობის სულხან საბა წარუმატებელი, მისი მცდელობები საქართველოსა და დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა ერთად აღმოჩნდა უშედეგოდ.

[რედაქტირება] რელიგია

დანიშვნამდე ბერი დავით-Garedja მონასტერი 1698 სახელწოდებით საბა, მან მოაქცია კათოლიკური ეკლესია (1692). მან თავდაპირველად პრაქტიკულად მისი ახალი რელიგიის საიდუმლო. შემდეგ 1703 მან გავრცელების კათოლიკური რწმენის საქართველოში ძირითადი პოლიტიკის მეფე ვახტანგ VI, რომელიც იყო მისი მოსწავლე. In 1713-1714 მან მოგზაურობა წმიდა საყდართან და საფრანგეთში. მან მოინახულა პაპი კლემენტ XI და მეფე ლუი XIV და მოითხოვა დახმარებას მათ მეფე ვახტანგ და კათოლიკური რწმენა ქართლის (აღმოსავლეთ საქართველოს სამეფო). შემდეგ მისი დაბრუნების ქართლის იგი აქტიურად დაიწყო ცდილობს გავრცელებული ეკლესიის საქართველოში. ამიტომ იყო საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ძალიან მტრული მას და დევნიან მას. In 1724 ის ერთად გამოიქცა მეფე ვახტანგ რუსეთის იმპერია. პრინცი სულხან საბა ორბელიანი შემოქმედი ახალი ლიტერატურული ქართულ ენაზე. მისი ლექსიკონი ენა კვლავ არსებითი მათთვის, ვინც სურთ ისწავლონ ქართულ დღეს.

სულხან ორბელიანი დაიბადა შევიდა პრესტიჟულ დინასტიის ქართული თავადაზნაურობა, მჭიდრო კავშირები სამეფო ბაგრატიონების. იგი იყო დიდი მოღვაწე, რენესანსის, ის იყო შესანიშნავი fabulist, დიდი ლექსიკოგრაფი, მთარგმნელი, დიპლომატი და მეცნიერი იყო. სიტყვა ერთი ფრანგი მისიონერის ჟან რიჩარდ ბრწყინვალედ შეესაბამება მისი დიდი ავტორიტეტით შორის მისი თანამედროვენი, "მე მჯერა მას მამა მთელ საქართველოს."

სულხან საბა ორბელიანი დაიბადა 4 ნოემბერს, 1658, სოფელ ტანძიაში ახლოს ბოლნისში ქვემო ქართლში. მან გაატარა ბავშვობა და ყრმობის არსებობს. ის გაზარდა სასამართლო მეფე გიორგი XI და მიიღო ენციკლოპედიური განათლების გამო დიდი სასახლის ბიბლიოთეკა. მან 20-25 წლის ასაკში დაწერა კოლექცია იგავები და ზღაპრები "Sibrdzne ყადი" ("სიბრძნე Fancy"), რომელიც ხილის ღრმა დაკვირვების ცხოვრებაში. მკითხველი კი გრძნობს, რამდენად ably, გააზრებულად და ბუნებრივად დიდი შემოქმედი interlaces ზოგიერთი იდეა, დაზვერვის და ცხოვრებისეული დაკვირვების შედეგები ადამიანსა და ცხოველში. იგი კარგად იცნობს ადამიანის ბუნებას, მის ძლიერ და სუსტ მხარეებს. იგი აღწერს სხვადასხვა მხრიდან ადამიანის ქმედებები, იგი იძლევა პასუხს ბევრ კითხვას და ხვდები, რომ ადამიანის უნდა შექმნას სიკეთე მის ცხოვრებაში.

შემდეგი მისი ნაწარმოები ქართული ლექსიკონი ენციკლოპედიური ელემენტების შემცველი excels თავისი მოწინავე მეთოდოლოგიით და უამრავი ფაქტობრივი მასალა, (აუცილებელია აღვნიშნო, რომ "მსოფლიო ჯერ არ ვიცი ენციკლოპედია ამჟამად. კრებული ეს სიტყვები არის დიდი საგანძური. პირველი ტომი გამოიცა 1754 წელს; საფრანგეთის აკადემიის გამოქვეყნებული ფრანგული ენის ლექსიკონი მხოლოდ 1685 "ა ჯიქიას)

მისი უკვდავი გენიოსი ძირითადად ნაჩვენები მისი ნაწარმოები, რომელიც გახდა ყველაზე პოპულარული ძეგლები ქართული ლიტერატურის ერთად "Knight in ვეფხვის Skin" (პოემა of 12-th საუკუნის უდიდესი ქართველი პოეტი და ფილოსოფოსი შოთა რუსთაველის). ჩვენ ბევრი რამის თქმა შეიძლება მისი უკვდავი ნაწარმოებების შესახებ, მაგრამ შეუძლებელია რეპროდუცირება ყველაფერი რამდენიმე გვერდს. ამიტომ გამოყოფ რამდენიმე მნიშვნელოვან ეპიზოდს მისი ბიოგრაფიიდან.

სულხან საბა ორბელიანი განმანათლებლის of ქართლის მეფის ვახტანგ VI. სახელგანთქმული პოეტი და სწავლული ვახტანგ VI, ლიდერი დაწყებული დიდი მოძრაობის სულიერი აღორძინებისათვის საქართველოს. ისინი დაარსდა არაერთ საშვილიშვილო საქმეებით კულტურულ სფეროში. In 1709 პირველი სტამბა დაარსდა, სადაც პირველად სახარება და "ვეფხისტყაოსანი წელს ვეფხვის Skin", დაიბეჭდა. ამ პერიოდში მოხდა ქართული მატიანეების თავმოყრა და შევსება, რაც საფუძვლად დაედო ქართულ ისტორიოგრაფიას. ჩვენ ვხედავთ, სულხან საბა ორბელიანის ცენტრში პოლიტიკური და სოციალური ცხოვრება ქვეყნის ერთად ვახტანგ VI. სულხან იყო ძებნას მეთოდები გათავისუფლებას ქვეყნის Osmans. 1698 წელს სულხან გახდა ბერი ზე დავით გარეჯის მონასტერში. მას შემდეგ ეწოდა სულხან საბა.

სულხან საბა ორბელიანის მიმართა დასახმარებლად დასავლეთს ზრდის მისი სახელმწიფოებრივი ავტორიტეტის დაგვირგვინდა მისი დიპლომატიური მისიების. მოგზაურობის მარშუტი იყო დიდი ქართველი მოღვაწის შემდეგნაირად: კონსტანტინეპოლი, მარსელი, პარიზი, რომი, იტალიის სხვა ქალაქები და საბოლოოდ საქართველოში დაბრუნდა კონსტანტინეპოლი და თურქეთის გზით. პარიზში სულხან საბა გამოჩნდა ადრე ლუდვიგ XIV და იტალიაში ადრე Papa Clemente XI. მათ იცოდნენ რომ იგი ითვლებოდა მამა ყოვლისა საქართველო და ამიტომ მკურნალობდნენ მას საპატიო სტუმრის სახით. მან კიდევ ერთხელ გამოჩნდა ადრე ლუი XIV. მან კარგი შთაბეჭდილება საფრანგეთის სასამართლომ მისი მანერები, eloquence, საქმიანი წინადადებებით, რომელიც გვიჩვენებს დიდი დიპლომატიური ნიჭი. ეს არის რა აღტაცება გამოუწვევია მის სტუმრობას სასამართლოს საფრანგეთის მეფე: "ბედნიერებაა რომ გვაქვს უპირატესობა, რომ ნახოთ სოლომონის სიბრძნე და ღვთის მადლი საკუთარი თვალით პირი შენი სიდიადე". საფრანგეთის დახმარებას დაჰპირდა საქართველოს, არამედ ისტორიის ფურცლებს არ შემორჩა დამადასტურებელი ფაქტები ამ დიდი სურვილის. მალე ლუი XIV გარდაცვლილია. საფრანგეთში მართველი წრეები შეიცვალნენ და ქვეყნებთან ურთიერთობა ახლო აღმოსავლეთის გამწვავდა. კონკრეტულმა ისტორიულმა ვითარებამ მოგზაურობის სულხან საბა წარუმატებელი, მისი მცდელობები საქართველოსა და დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა ერთად აღმოჩნდა უშედეგოდ.

[რედაქტირება] რელიგია

დანიშვნამდე ბერი დავით-Garedja მონასტერი 1698 სახელწოდებით საბა, მან მოაქცია კათოლიკური ეკლესია (1692). მან თავდაპირველად პრაქტიკულად მისი ახალი რელიგიის საიდუმლო. შემდეგ 1703 მან გავრცელების კათოლიკური რწმენის საქართველოში ძირითადი პოლიტიკის მეფე ვახტანგ VI, რომელიც იყო მისი მოსწავლე. In 1713-1714 მან მოგზაურობა წმიდა საყდართან და საფრანგეთში. მან მოინახულა პაპი კლემენტ XI და მეფე ლუი XIV და მოითხოვა დახმარებას მათ მეფე ვახტანგ და კათოლიკური რწმენა ქართლის (აღმოსავლეთ საქართველოს სამეფო). შემდეგ მისი დაბრუნების ქართლის იგი აქტიურად დაიწყო ცდილობს გავრცელებული ეკლესიის საქართველოში. ამიტომ იყო საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ძალიან მტრული მას და დევნიან მას. In 1724 ის ერთად გამოიქცა მეფე ვახტანგ რუსეთის იმპერია. პრინცი სულხან საბა ორბელიანი შემოქმედი ახალი ლიტერატურული ქართულ ენაზე. მისი ლექსიკონი ენა კვლავ არსებითი მათთვის, ვინც სურთ ისწავლონ ქართულ დღეს.

სულხან-საბა ორბელიანი

მთელი საქართველოს მამა

http://www.nplg.gov.ge/geo/history/4_noemberi__daibada_sulxan-saba_orbeliani/id263

ელექტრონული ბიბლიოთეკა

თანამედროვეთა შორის მის დიდ ავტორიტეტს მშვენივრად ესადაგება ერთი ფრანგი მისიონერის ჟან რიშარის სიტყვები: "იგი მთელ საქართველოს მამად მიაჩნია”-ო. სულხან საბა ორბელიანი 1658 წლის 4 ნოემბერს ქვემო ქართლში ბოლნისის მახლობლად სოფელ ტანძიაში დაიბადა, იქ გაატარა თავისი ბავშვობა და ყრმობის წლები, გიორგი XI-ის სამეფო კარზე აღზრდილმა სასახლის უდიდესი ბიბლიოთეკის წყალობით ენციკლოპედიური განათლება მიიღო. მან 20-

25 წლის ასაკში დაწერა იგავ-არაკების კრებული "სიბრძნე სიცრუისა”, რომელიც ცხოვრებაზე ღრმა დაკვირვების ნაყოფია. ნაწარმოებში სწავლა-აღრზდის საკითხები იგავ-არაკული ფორმით არის გადმოცემული. მკითხველი კი გრძნობს, რამდენად კარგად, გააზრებულად და ბუნებრივად ჩააქსოვა დიდმა შემოქმედმა ადამიანსა და ცხოველში ესა თუ ის აზრი, შეგონება და ცხოვრებისეული დაკვირვების შედეგები. იგი კარგად იცნობს ადამიანის ბუნებას, მის ძლიერ და სუსტ მხარეებს. მას ადამიანური მოქმედების არაერთი მხარე აქვს შეფასებული, არაერთ კიხვაზეა პასუხი გაცემული და ხვდები, რომ ადამიანმა სიცოცხლეში სიკეთე უნდა ჩაიდინოს. უძვირფასესი საუნჯეა მისი სიტყვის კონა. .ენციკლოპედიური ელემენტების შემცველი "ქართული ლექსიკონი" გამოირჩევა მოწინავე მეთოდოლოგიითა და ფაქტობრივი მასალის სიუხვით(აღსანიშნავია, რომ "მსოფლიო ჯერ ენციკლობედიას არ იცნობს. მისი პირველი ტომი 1754 წელს გამოვიდა, ფრანგული ენის ლექსიკონი კი მხოლოდ 1685 წელს გამოსცა საფრანგეთის აკადემიამ." (ა.ჯიქია).).

ყველაზე მეტად ამ ნაწარმოებებში გამოვლინდა მისი უკვდავი გენია, რომლებიც ვეფხისტყაოსნის შემდეგ ძველ საქართველოში ყველაზე პოპულარულ ძეგლებად იქცა. ძალიან ბევრი რამის თქმა შეიძლება მისი უკვდავი ნაწარმოებების შესახებ, მაგრამ ყოველივეს ფურცლები ვერ დაიტევს. ამიტომ გამოყოფ რამდენიმე მნიშვნელოვან ეპიზოდს მისი ბიოგრაფიიდან.

. სულხან საბა ორბელიანი საქართველოს მეფის ვახტანგ VI-ის აღმრზდელი იყო. სახელგანთქმული პოეტი და სწავლული ვახტანგ VI, საქართველოს სულიერი აღორძინებისათვის დაწყებული დიდი მოძრაობის თავკაცი იყო. კულტურულ სფეროში მათ არაერთ საშვილიშვილო საქმეს ჩაუყარეს საფუძველი. 1709 წელს მათი ძალისხმევით გაიხსნა პირველი სტამბა, სადაც პირველად დაიბეჭდა სახარება, შემდეგ კი ვეფხისტაოსანი. ამ პერიოდში მოხდა ქართული მატიანეების თავმოყრა და შევსება, რაც საფუძვლად დაედო ქართულ ისტორიოგრაფიას. სულხან საბა ორბელიანს ქვეყნის პოლიტიკურ და საზოგადოებრივი ცხოვრების ცენტრში ვხედავთ ვახტანგ VI- სთან ერთად. ბერის სამოსით შემოსილი ეძებდა გზებს ქვეყნის ოსმალითისგან გასანთავისუფლებლად (სულხანი 1698 წელს ბერად აღიკვეცა დავით გარეჯის მონასტერში . ამ დროიდან იწოდება იგი სულხან-საბად.). სულხან-საბა ორბელიანი დასახმარებლად დასავლეთს მიმართავს. მისი სახელმწიფოებრივი ავტორიტეტის ზრდა მისი დიპლომატიური მისიებით დაგვირგვინდა. ასეთი იყო დიდი ქართველი მოღვაწის მოგზაურობის მარშუტი : კონსტანტინეპოლი, მარსელი, პარიზი, რომი, იტალიის სხვა ქალაქები. ბოლოს კონსტანტინეპოლი და თურქეთის გზით საქართველო. სულხან _ საბა პარიზში ეახლა ლუდოვიკო XIV-ს. იტალიაში კი რომის პაპს კლიმენტი XI_ს. მათ იცოდნენ რომ იგი მთელ საქართველოს მამად მიაჩნდა და ამიტომ საპატიო სტუმრად მიიღეს. მას რამდენი აუდიენცია ჰქონდა ლუდოვიკო XIV_სთან. თავისი სიდარბაისლით, მჭერმეტყველობით საქმიანი წინადადებებით, რომელიც მის მაღალ დიპლომატიურ ნიჭზე მეტყველებდნენ, სასიამოვნო შთაბეჭდილება დატოვა საფარანგეთის კარზე. აი რა აღტაცება გამოუწვევია მის სტუმრობას საფრანგეთის მეფის კარზე: ბედნიერებაა რომ გვქონდა უპირატესობა ჩვენი თვალით გვენახა სოლომონის სიბრძნე და ღვთის მოსაობა თქვენი უდიდებულესობის პიროვნებაში. საფრანგეთმა საქართველოს ქვეყანას დახმარება აღუთქვა. მაგრამ ისტორიის ფურცლებს არ შემორჩა ამ დიდი სურვილის დამადასტურებელი ფაქტები. მალე გარდაიცვალა ლუდოვიკო XIV. საფრანგეთში მართველი წრეები შეიცვალნენ და ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებთან ურთიერთობა გამწვავდა. კონკრეტულმა ისტორიულმა ვითარებამ სულხან -საბას მოგზაურობა წარუმატებელი გახადა, მისი მცდელობები საქართველოსა და დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა დაახლოებისათვის, უნიადაგო აღმოჩნდა.

თაობები ეზიარება მისი გენიით შექმნილ ნაწარმოებებს. დიახ, სულხან_ საბას მოღვაწეობის პერიოდს სწორედ უწოდეს ენციკლოპედიური, ხოლო მას ამ მოძრაობის ჭეშმარიტ თავკაცი. ამ პერიოდშუ შეიკრიბა ქართველი ხალხის შემოქმედებითი ნიჭის მრავალი საუკუნეების ნამუშევარი, რათა შესწავლილი წარმოედგინათ და ცოდნა გამოეცათ შთამომავლობისათვის. დღეს საქარ|თველიშო მოქმედებს სულხან_საბა ორბელიანის სახელობის თეოლოგიის ფილოსოფიის კულტურისა და ისტორიის ინსტიტუტი. ტანძიაში კი დღესაც შემორჩენილია ძველი სასახლის ნანგრევები, მისი პატარა ეკლესია, რომელმაც წლების ქარტეხილებს გაუძლო და დღესაც ელოდება მნახველს.

სულხან-საბა ორბელიანი

http://www.nplg.gov.ge/geo/history/4_noemberi__daibada_sulxan-saba_orbeliani/id263

სულხან-საბა ორბელიანის ლიტერატურული მოღვაწეობა

http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Orbeliani,+Sulkhan+Saba

უცხოური ვებ გვერდი

სულხან-საბა ორბელიანი

ორბელიანი, სულხან საბა

დაიბადა ოქტ 25 (ნოე 4), 1658, სოფელ ტანძიაში, თუ რა არის ბოლნისის Raion, საქართველოს სსრ; გარდაიცვალა იან 26 (თებ 6), 1725, მოსკოვში. ქართველი მწერლის, მეცნიერის, და პოლიტიკური ფიგურაა.

ვაჟი მოსამართლე ქართლში, ორბელიანი ადვოკატი განმანათლებლური absolutism და იბრძოდა განმათავისუფლებელი საქართველოს საგარეო დამონების.

1698 წელს, დამარცხების შემდეგ Georgii XI ბრძოლაში ირანი, ორბელიანის გახდა მონაზონი და მიიღო სახელწოდება საბა. მან განაახლა პოლიტიკური საქმიანობის წესით მისი მოსწავლე ვახტანგ VI, რომელსაც თან ახლავს ირანში 1712. ორბელიანის მსახურობდა დიპლომატიური მისიების პარიზში და რომში საწყისი 1713 დან 1716 და 1724 წლებში ემიგრაციაში წავიდა რუსეთის ვახტანგ VI-სთან.

ორბელიანის მრავალმხრივი ლიტერატურული და სამეცნიერო საქმიანობა გავლენა მოახდინა განვითარების პროგრესული სოციალური იდეები საქართველოში. იგი ავტორია კოლექცია იგავები და parables, წლის სიბრძნე ფანტაზია (ან სიბრძნე Lie), რომელშიც იგი გამოხატავს თავის განმანათლებლობა შეხედულებები და მკაცრად გმობს vices ფეოდალური საზოგადოების.კოლექცია გამოირჩევა მაღალი მხატვრული დამსახურება და ზუსტი, ნათელი ენაზე. ორბელიანის ასევე წერს წიგნაკი მოგზაურობა ევროპაში და რაოდენობის სამუშაოები რელიგიური საგნების და შედგენილი ლექსიკონი ქართულ ენაზე.ფორმირების თანამედროვე ლიტერატურული ქართული ენის უკავშირდება ორბელიანის ლიტერატურული საქმიანობაში.

Undo edits